Segiet

Współrzędne GPS:  50° 24' 45" N   18° 50' 34" E

Gdy dzisiaj ktoś słyszy nazwę Segiet, to kojarzy mu się ona przeważnie tylko z rezerwatem przyrody Segiet na Srebrnej Górze. Ale Segiet (niem. Segeth) to nie tylko rezerwat. Nazwę Segiet posiada również osada, folwark, las, potok oraz wzgórze o wysokości 325,5m n.p.m. Segietem jest nazywana także wschodnia część Rept, a dokładniej ta część, która leży na wschód od ul. Staszica. Od początków IX wieku do 1927 roku istniała tu również, należąca do rodziny Donnersmarc'ków kopalnia galmanu o nazwie "Segiet".

Pierwotnie nazwa segiet dotyczyła folwarku, którego właścicielem był nijaki Segietzki. Ciężko jest ustalić kiedy ów Pan władał tą ziemią, ponieważ dokładny rejestr właścicieli Rept był prowadzony dopiero od XVI wieku, a ziemie te do roku 1925 należały do Rept. Powstanie folwarku Segiet łączy się bezpośrednio z działalnością górniczą w tej okolicy i zwiększonym zapotrzebowaniem na żywność pracujących tu górników. [49]

Na terenie Segietu ludzie zajmowali się pozyskiwaniem rud srebra i ołowiu od średniowiecza. W ciągu wieków wydobywano tu nie tylko srebro kruszcowe, ale i galenę - tak zwany błyszcz ołowiu - pospolity minerał, w składzie którego dominuje ołów z domieszką srebra oraz galman rudę z dużą zawartością cynku. [51]

W XVI wieku okręg górniczy Srebrna Góra należał do przodujących w ilości pozyskiwanej rudy srebra i galmanu. W wydobywaniu kruszca z głębszych pokładów przeszkadzała woda, dlatego wydrążono w południowym stoku tego wzgórza sztolnię zwaną później "Od Szarlejki", którą woda uchodziła do potoku Segiet i Szarlejki. [52] Ponowny rozkwit górnictwa na tym terenie przypada na drugą połowę XVII wieku. Wtedy powstała kopalnia rud srebra "Fryderyk", której sztolnia, o tej samej nazwie, posiadała odgałęzienie przebiegające pod Lasem Segieskim i Srebrną Górą. Później w pierwszej połowie XIX wieku uruchomiono na Srebrnej Górze kopalnię cynku "Segiet", prawdopodobnie wycięto też wtedy większość drzew, używając ich do budowy szybów. Wzmożono w tym okresie wydobywanie rud żelaza, pozyskiwanego tam dawniej w niewielkim stopniu. Po zakończeniu działalności górniczej na Srebrnej Górze teren ten znowu zalesiono.

W połowie XIX wieku w pobliże wzgórza Srebrna Góra zawitała kolej żelazna. Najpierw, w 1854 roku, poprowadzono tu linię wąskotorową z Karbia do Lasowic. Pięć lat później obok niej powstała linia normalnotorowa, łącząca Chebzie przez Karb z Tarnowskimi Górami. Pod koniec XIX wieku zaczęły się wyczerpywać dotychczasowe bogactwa zalegające pod Segietem, czyli rudy cynku, ołowiu i srebra. Sięgnięto wtedy po inne, dotąd niedoceniane - po dolomit. Znalazł on zastosowanie w hutnictwie, a także w rolnictwie jako nawóz. Najpierw, pośrodku lasu segieckiego, uruchomiono kamieniołom Blachówka, który w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku poszerzono aż do wierzchołka Srebrnej Góry. Wycięto wtedy znaczną część buków. Przed wybuchem II wojny światowej powstał też drugi kamieniołom Bobrowniki, na wschód od linii wąskotorowej i nieczynnej już wtedy linii normalnotorowej. Wzgórze segieckie zaczęto powoli rozbierać, pozyskując dolomit. [48]

Dokonywana na przełomie XIX - XX wieku dalsza trzebież tamtejszych drzewostanów bukowych doprowadziła do gwałtownej redukcji fauny i flory. Zwrócili na to uwagę przyrodnicy pruscy, którzy w 1908 roku zdecydowali podjąć się działania na rzecz utworzenia rezerwatu. [52] W 1916 roku na wizję lokalną do Segietu przybyli oprócz przyrodników także przedstawiciele właściciela terenu, hrabiego Donnersmarcka i nadleśniczy. Postanowiono wtedy stworzyć rezerwat, ale działania I Wojny Światowej pokrzyżowały te plany. W 1922 roku, gdy teren ten przyznano Polsce, polscy naukowcy podjęli temat. Wkrótce kolejna wojna światowa zmiotła ich zamierzenia. W jej efekcie teren Segietu wrócił do Niemiec. Niemieccy badacze wystąpili z wnioskiem o utworzenie tu rezerwatu. Jednak z powodu działań wojennych sprawę tę trzeba było znów odłożyć. W 1945 roku Segiet, tym razem z całym Śląskiem, znalazł się pod polskim panowaniem. Utworzenie rezerwatu udało się doprowadzić do końca dopiero w kwietniu 1953 roku. Wtedy to minister leśnictwa wydał zarządzenie tworzące rezerwat przyrody "Segiet" na obszarze 24,29 ha., który objął częściowo resztę dawnego Lasu Segieckiego. [48]

Obecnie w rezerwacie widoczne są jeszcze ślady po czasach eksploatacji górniczej, są to warpie, zwane też pinami, czyli leje i zapadliska po szybach oraz hałdy. Buki w rezerwacie na Srebrnej Górze liczą sobie dziś po 120 - 150 lat. Szczyt wzniesienia porasta buczyna karpacka, towarzyszy jej czarny bez, jawor i jarzębina. Na północnym zboczu dominuje buczyna kwaśna niżowa, rosną tam ponadto bez czarny, bez koralowy i jawor. Pozostały obszar zajmuje buk zwyczajny (lub inaczej pospolity) czyli fagus sylvatica. [51]

Obecnie Segiet leży częściowo w granicach miasta Tarnowskie Góry, częściowo w granicach Bytomia.

Właścicielami Segietu, podobnie jak Rept, którego Segiet był częścią byli:

1. Zakon Norbertanów z klasztoru św. Wincentego we Wrocławiu.

2. Michał Wrochem (1520).

3. Jerzy Ibram (1603).

4. Rodzina Łyszkiewiczów (1618).

5. Kaspar Hunter (1661).

6. Karol Sponar (1731).

7. Karol Józef de Nefe (1732).

8. Karolina de Langenau .

9. Ferdynand de Mleczko (1740).

10. Franciszek Adam Holly (1746).

11. Hr. August Ludwik Pückler (1750).

12. Hr. Erdman Pückler (1759).

13. Józef de Raczek (1792).

14. Leopole de Larysz (1806).

15. Ferdynand Eisner, hr. Luisa Preysing, Antonia, Karol i Karolina Güntzel .

16. Hr. Karol Łazarz Henckel von Donnersmarck (1824).  [39]

Segiet - gdzie leży?

Segiet - kiedyś folwark, dziś osiedle.

Segiet - hałda popłuczkowa kopalni Fryderyk.

Segiet - kamieniołomy: Bobrowniki i Blachówka.

Segiet - najbardziej wysunięta na wschód część Rept Nowych.

Segiet - rezerwat przyrody.

Segiet - to las i strumień.

Wideo przedstawia różne rejony Segietu